ORIGINAL

VONDEL AAN ABRAHAM DE WOLF

1613.

Den dichter wenscht zijnen z[wager] Abraham de Wolf geluck ende eeuwigh welvaren.

De Deughd’, de witte Deughd, die altijd wert verschoven, De Deughd die ’t edel Goud en Peerlen gaet te boven, Is d’alderschoonste Kroone en t’ heerlijckste cieraet, Dat hier den Mensche ciert, waer dat hy henen gaet. Wat is een deughdigh Mensche een ciersel vander Eerden!

Oft schoon den meestendeel hem acht van kleender weerden, Zoo blinckt hy inden hoop van dit verkeerd geslacht Gelijck een gouden Sterre in ’t droefste vanden nacht:

Oft als een schoone Roos, die inde doornen struycken Op haeren groenen steel heur bladen gaet ontluycken, Waer uyt de lentsche Bye (terwijl de Zonne straelt) Geen doodelijck venijn, maer zoeten honigh haelt. Hoe heusch is zijnen mond! hoe heyligh zijn zijn treden! Hoe liefelijck zijn tael! hoe aengenaem zijn zeden! Hoe statigh van gelaet! hoe matigh aenden disch! Al watmen aen hem ziet aenmerckens weerdigh is: Gelijck een Lely-bloem verspreyt hy zijnen reucke; Een lesse is elcke daed, elck woord een gulden spreucke, Die aen hem wert gespeurt, die van hem wert gehoort, Al zwijght hy schoon, zoo spreeckt al watmen aen hem spoort: Hy is een naeckt voorbeelde, oft Spiegel daer de gecken Schaemrood in mogen zien hun schandelijcke vlecken, Daer meed’ sy zijn besmet, daer meed’ sy zijn besmeurt: Hy is den rechten touts, waer aen den vroomen keurt De deughd van zijne deughd, de vroomheyd van zijn leven, Hoe hoogh hy klimmen moet, hoe leegh hy is gebleven: Vermids den Bergh waer op de Deughd stijght inde locht, En heur gelauwert hooft maeckt inde wolcken vocht, Zoo hooghe is en zoo steijl, jae moeylijck om bestappen, Langhs eenen engen pat, met gladde en slimme trappen, Vermids van duyzent nauw raeckt eenen op den t’sop Van dees verheven hooghte, alwaer hem zijnen kop Met palm bevlochten wert, tot teecken dat ten lesten Een heerelijcke Kroon den klimmers is ten besten; Zoo hebben d’Oude noeyt noch viijt noch moeyt gespaerd Om wisselen in Deughd des Menschen quaden aerd: De Philosophen oft verstandige Wijs-gieren Vervulden tot dien eynd’ het wit van hun papieren Met meen’ge schoone les, welck als een rijck Kleynood Zy wirpen yeder een, om niet, in zijnen schoot, En door een God’lijck vuyr des yvers voorts gedreven Bevestighden hun leer met een goed’ heyligh leven, Als penningen, die niet van heldre munte alleen Maer oprecht van alloey oock bloncken voor elck een. Pythagor’, Samos roem, ons leeret als de wijze Gebruycken soberheyd in dranck en oock in spijze. Den goeden Socrates, onnoozel zonder schuld, Leert ons het lastigh kruys verwinnen met geduld. Diog’nes in zijn vat bespot het ydel wroegen Van onze onnutte zorge, en leeret ons genoegen. De tijdelijcke haef leert Crates den Thebaen Om vord’ren inde Deughd’ ons al geheel ontslaen, En Solon dadelijck vermaent ons zonderlingen Met stille zedigheyd ons losse tongh te dwingen. Maer den verdurven Mensche en wast noch niet genoegh, Oft zijn gemoed al schoon met der Wijs-gieren Ploegh Dus omgespittet was: dies veel Poéten abel, Om leeren met genucht, verzierden men’ge Fabel, Die onder hunne schors’ gemeen lijck hielden in Een schoon geheymenisse oft leerelijcken zin, Daer mede t’ woeste volck al bourdigh en met jocken, Als met een lockende aes, goedwilligh wert getrocken In s’Wijsheyds heyligh net, den Goddelijcken strick Die ons geluckigh maeckt op eenen oogenblick. D’Histori-schrijvers, die benevens hun voorts brachten Al d’ou geschichten op den Altar der gedachten, Betoonden yeder een met menigh voorbeeld schoon Hoet quaed zijn straffe vind en t’ goede zijnen loon, Hoe d’eene om leege valt, en d’ander is geklommen, Wanneer, waerom, waer door dit al is by gekomen. Maer als ick nu te gaer het onderscheyden werck Van alle schrijvers raep, zoo is hun oogen-merck En doel-wit algemeen geweest het schoon bekranste Beeld van d’oprechte Deughd, de Bruyt daer’t al om danste; Ick volgende als op ’t spoor (hoe qualyck het my veughd) Hier eenen Winckel heb geopent, daer de Jeughd Een kostelyck Threzoor van veelderley Kleynoden Voor eenen kleynen prys wert vriendlyck aangeboden. De Dicht-kunst vindmen hier vereenight hupsch en fijn Met Beelden, d’wijl sy beyds Gezusters t’samen zijn. D’een spreeckt, en d’ander zwijght; d’een klapt t’ geen d’ander [heelde; t’ Gedicht verklaert den zin en leerlijckheyd van ’t Beelde; De Beelden zijn de stof van’t vloeyende Gedicht, En toonen yeder zoo een vrolijck aengezicht. Maer als ick ommezie wie met een milde ontfermen Mijn slechte Musa voor de Schempers zal beschermen, Ick mijnen Abraham verkieze, knap en gaeuw’ Die heur vergunnen zal een liefelijcke schaeuw’: Alreede is sy verblijd, misschien om dat den zegen, Die hy te Roomen heeft zoo goedertieren kregen Van zijne Heyligheyd, hy uyt zijn goedheyd pleyn Zal storten op heur hooft, en maecken heur gemeyn: Ey! ziet eens hoe sy lacht, om dat sy valt in handen Des genen, die verliet des Rhijns vermaerde stranden, En quam te Parthenop’, daer Maro uyt der tijd Heeft zijne sterflijckheyd den marmor toegewijd. Goedwilligh dan aenveert Maecenas mijne gunste, Die hier in meer uytmunt, als mijn geringe kunste, Omhelst mijn Zangh-Goddin, en bind alzoo te hoop Ons lieve Zwagerschap in eenen vasten knoop.

Den al uwen Z[wager] I. V. VONDELEN.

TRANSLATION

VONDEL TO ABRAHAM DE WOLF

1613.

The poet wishes his brother-in-law Abraham de Wolf happiness and eternal well-being.

Virtue, the pure Virtue, which is always overlooked, Virtue that surpasses noble Gold and Pearls, Is the most beautiful Crown and the most splendid ornament, That adorns a person wherever they go. What a virtuous person is an adornment to the Earth!

Even though most people consider him of lesser value, He shines among the crowd of this misguided generation Like a golden Star in the darkest night:

Or like a beautiful Rose, which in the thorny bushes Unfolds its petals on its green stem, From which the spring Bee (while the Sun shines) Gathers not deadly poison, but sweet honey. How gracious is his speech! How holy are his steps! How lovely is his language! How pleasant are his manners! How dignified his appearance! How moderate at the table! Everything about him is worth noting: Like a Lily flower, he spreads his fragrance; Every deed is a lesson, every word a golden saying, That is observed in him, that is heard from him, Even when he is silent, everything about him speaks: He is a living example, or a Mirror in which fools Can see their shameful stains with embarrassment, With which they are stained, with which they are smeared: He is the true measure, by which the pious judge The virtue of his virtue, the piety of his life, How high he must climb, how low he has remained: Because the Mountain on which Virtue rises into the sky, And crowns her head in the clouds, Is so high and so steep, indeed difficult to climb, Along a narrow path, with slippery and tricky steps, Because out of a thousand, barely one reaches the top Of this lofty height, where his head Is crowned with palm, as a sign that in the end A glorious Crown is the reward for the climbers; Thus the Ancients never spared effort or toil To exchange the bad nature of Man for Virtue: The Philosophers or wise men Filled their papers with many beautiful lessons To this end, which they offered to everyone for free, And driven by a divine fire of zeal Confirmed their teachings with a good holy life, Like coins that not only shine with clear mint But also with pure alloy for everyone. Pythagoras, the pride of Samos, teaches us as the wise To use moderation in drink and food. The good Socrates, innocent without guilt, Teaches us to overcome the difficult cross with patience. Diogenes in his barrel mocks the vain worries Of our useless concerns, and teaches us contentment. The temporary wealth teaches Crates the Theban To completely renounce everything to advance in Virtue, And Solon immediately advises us To control our loose tongue with quiet modesty. But the corrupt Man is still not enough, Even if his mind was plowed by the wise men: Therefore many Poets, to teach with pleasure, Adorned many Fables, Which under their bark held A beautiful secret or instructive meaning, With which the wild crowd, playful and joking, Was willingly drawn into Wisdom's holy net, The divine trap that makes us happy in an instant. The Historians, who brought forth All the old stories on the Altar of thoughts, Showed everyone with many beautiful examples How evil finds its punishment and good its reward, How one falls low, and the other rises high, When, why, and how all this came about. But if I now gather the distinct work Of all writers, their common goal And target has been the beautifully crowned Image of true Virtue, the Bride around whom everything danced; Following in their footsteps (however poorly it suits me) I have opened a shop here, where Youth Is kindly offered a precious Treasure of various Jewels For a small price. Here one finds Poetry united nicely and finely With Images, as they are both Sisters together. One speaks, and the other is silent; one reveals what the other concealed; The Poem explains the meaning and instructiveness of the Image; The Images are the material of the flowing Poem, And each shows a cheerful face. But as I look around for someone with kind compassion To protect my poor Muse from the Critics, I choose my Abraham, clever and quick Who will grant her a lovely shade: Already she is delighted, perhaps because the blessing, Which he received so graciously in Rome From His Holiness, he will generously Pour upon her head, and make her common: Oh! see how she laughs, because she falls into the hands Of the one who left the famous banks of the Rhine, And came to Parthenope, where Maro Dedicated his mortality to marble. Willingly then accept Maecenas my favor, Who here excels more than my humble art, Embrace my Muse, and thus bind together Our dear Brotherhood in a firm knot.

Your brother-in-law, I. V. VONDEL.

Metadata

  • Sender: Joost van den Vondel
  • Recipient: Abraham de Wolf
  • Subject: Wishing eternal prosperity and well-being to his brother-in-law
  • Send Date: 1613
  • Location: Unknown
  • Geolocation: Unknown
  • Language: nl
  • Summary: Joost van den Vondel writes to his brother-in-law Abraham de Wolf, extolling the virtues of a righteous and virtuous life. He uses poetic language to describe the beauty and value of virtue, comparing it to gold, pearls, and a rose among thorns. Vondel also references various philosophers and poets to emphasize the importance of wisdom and moral integrity. He concludes by expressing his hope that Abraham will protect and support his poetic endeavors.