OCR

DE WILHEM AAN HUYGENS ’%*). 1645, 28 October. Je vous envoye le testament de M. Grotius, une piéce trés- pernicieuse, qu’on fait courre ici, comme vous jugerez mieux que 1) Zie: Worp, de Briefwisseling van Huygens, IV, 242. ,,les vers joints” zijn Vondels gedicht: ,,UVitvaert van Zijne Excellentie, Aan de Wethouders van Delft”. (Worp.) Zie Unger, Vondel, 1642—1645, bl. 197 volg. In de uitgave van Dr. Worp bovengenoemd, III, bl. 243, wordt in een brief van Huygens aan Rivetus in 1641 ook vermeld: ,,le Testament de Gro- tius”, wat Worp ten onrechte in verband brengt met het hierna te noemen boekje ,,Grotius’ Testament”, pas in 1645 verschenen. Huygens bedoelt daar: »Grotii Annotationes in Novum Testamentum”, juist in 1641 bij Blaeu uitge- komen. (Rogge, Bibliogr. Grot. No. 168.) 28 Oct. 1645. Kort na den tragischen dood van Hugo de Groot te Rostock op 29 Augustus 1645, werd een boekje uitgegeven, dat tegenwoordig zeer zeldzaam is geworden; het is getiteld: ,,Grotius’ Testament”. Als uitgevers- adres voert het: ,,In Vredestadt, Bij Gerusthart de Wit. MD.CXLV”. Klinkt dit nogal geheimzinnig, aanvankelijk was ook de schrijver onbekend, en bracht de strekking van het boekje heel wat beroering teweeg in de Calvinis- tenwereld. Er werd niets minder in betoogd, dan dat uit Grotius’ strijdschrift tegen den Calvinisten hofpredikant Andreas Rivet, Hoogleeraar te Leiden, afdoende zoude bewezen worden, dat Hugo de Groot als ’n overtuigd Roomsch-Katholiek gestorven zou zijn. Het is noodig, tot goed begrip van dezen strijd tusschen Grotius en Rivetus, een kort overzicht te geven van de voorafgaande geschriften. De Groot, de nobele voorstander van een algemeenen vrede, niet slechts tusschen de staten, maar vooral ook in den godsdienst, tusschen de verschillende kerkgenoot- schappen met de eene ware Moederkerk van Rome, had in 1642, toen hij Zweedsch gezant was aan het Fransche Hof, een boekje tegen Rivetus ge- schreven getiteld ,,Votum pro Pace Ecclesiastica”, d.i. ,,Verlangen naar den Kerkelijken Vrede”, met den ondertitel: ,,tegen Rivetus en andere onverzoen- lijken”. Deze aanval van zulk een beroemd geleerde en hoogstaande persoon- lijkheid liet niet na een groot opzien te verwekken. En reeds het volgend jaar, in 1643, kwam Rivetus’ antwoord van de pers, als: ,,Apologeticus pro suo de verae et sincerae Pacis Ecclesiae proposito. Contra Hugonis Grotii Votum”. Dit is: ,,Verdediging van zijn voorstel tot den waren en oprechten Vrede van de Kerk. Tegen het verlangen van Hugo de Groot”. De repliek van Grotius op dezen aanval liet zich lang wachten. Hij moet wel gedacht hebben, dat de kerkelijke vrede door zulke scherpe polemick stellig niet bevorderd zou kunnen worden. Doch in 1645 kwam van de pers een anoniem geschrift met den titel: ,,Rivetiani Apologetici pro schismate contra votum pacis discussio”, Dit is: ,,Redetwist over Rivetus’ verdediging van het schisma tegen den vredeswensch”. Hierin spreekt Grotius steeds in den derden persoon, alsof een ander zijn verdediging voert. Dit was het laatste geschrift van den grooten balling, waarin hij de volko- men superioriteit van de Katholieke Kerk boven de Calvinistische leer aan- toont. Kort na de verschijning is de Groot gestorven. Al had het den schijn alsof de Groot niet de schrijver ervan was, en stelden zijn tegenstanders het ook zoo voor, een vriend en groot bewonderaar van den overledene zorgde

OCR + GPT-4o

DE WILHEM AAN HUYGENS 1645, 28 October. Je vous envoye le testament de M. Grotius, une piéce trés-pernicieuse, qu’on fait courre ici, comme vous jugerez mieux que

Image